Handtekening van de zon
Het is meestal geen geweldig idee om tegen de zon in te fotograferen. Bij fotografie gebruik je het zonlicht meestal indirect. Wat je fotografeert is het subject, die door het zonlicht verlicht wordt. Zonder zon (of andere lichtbron) geen foto, maar je houdt die lichtbron zelf wel uit de foto. Maar zoals vaak in de fotografie is het leuk om dit principe eens lekker te doorbreken. De foto die je hier ziet is gemaakt met een pinhole camera, een bierblik met een vel fotopapier en een gaatje aan de voorkant. Het maken van de foto is het laatste onderdeel van een tweetal fotografie workshops die ik gegeven heb aan de plusklas op Evangelische Basisschool de Morgenster.
Regenpijp
We hebben het blik opgehangen aan een regenpijp met zicht op het schoolplein rond het begin van de zomer (juni 2013). Rond het begin van de winter (eind december) hebben we het blik er weer afgehaald. Fotopapier eruit gehaald en een scan gemaakt. Hierboven het resultaat. Een stuk geschiedenis van het afgelopen half jaar. Je kunt bijna letterlijk terughalen op welke momenten de zon scheen en op welke momenten niet. Een korte tijd nadat we het blik hadden opgehangen zaten er opeens deuken in. Vermoedelijk is er een keer (opzettelijk of niet) een bal tegen aan gekomen. Ik was al helemaal in zak en as en dacht dat het niks zou worden met die foto. Wonder boven wonder is het allemaal goed gegaan en ik moet zeggen dat het resultaat alleen maar mooier is geworden. Je ziet in de foto dat de bovenste lijnen veel hoger zitten dan de rest. En je ziet links en rechts de contouren van bomen die even daaronder ook te zien zijn. Dat duidt er op dat het vel fotopapier door de bal tegen het blik wat naar beneden geschoven is. Als je goed kijkt is dat zelfs twee keer gebeurd. En het geeft het beeld letterlijk meer gelaagdheid.
Latent aanwezig
Normaal gesproken is een half jaar een veel te lange tijd om een goede foto te maken. De eigenschappen van fotopapier laten het echter toe om er op twee manieren mee te werken. Een manier is om kort te belichten en daarna de foto te ontwikkelen. Fotopapier is lichtgevoelig. Waar licht op valt ontstaat een zwarte vlek. Bij deze eerste manier laat je dat proces maar heel kort duren. Het beeld is daarmee niet direct waarneembaar voor ons. Het is latent aanwezig. Het ontwikkelen is nodig om het proces van verkleuring te versterken en daarna ook te stoppen en het beeld te fixeren, zodat de lichtgevoelige eigenschappen de foto niet meer kunnen veranderen. De verkleuring van de foto onder invloed van het licht kun je echter ook veel langer laten duren. Het beeld wordt dan waarneembaar voor het menselijk oog en hoeft niet meer ontwikkeld te worden. Je kunt het beeld echter niet meer goed fixeren. Als je het papier blootstelt aan licht zal het papier op een gegeven moment helemaal donker kleuren. Maar je kunt het beeld wel meteen scannen en met Photoshop van negatief naar positief omzetten.
